Mersin’in Gülnar ilçesinde üretimi devam eden Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ndeki (NGS) son gelişmelerin aktarıldığı ‘Açık Kapı Günü’ aktifliği düzenlendi. Çevrim içi düzenlenen aktiflikte inşaat alanı Akkuyu’da çalışan Türk mühendisler tarafından sanal bir çeşitle iştirakçilere gezdirildi.
Etkinlikte konuşan Akkuyu Nükleer A.Ş. Genel Müdürü Anastasia Zoteeva, her yıl düzenlenen aktiflik ile Türkiye’nin birinci nükleer santralinin şantiyesinin kapılarını açarak, son gelişmeleri paylaştıklarını kaydetti. Zoteeva, “Bu yıl hepimiz için çok özel bir yıl oldu. Birebir anda 4 nükleer güç ünitesini inşa ediyoruz. Bundan büyük gurur duyuyoruz ve sizlerin de bu gururu bizimle paylaşmanızı istiyoruz” diye konuştu.
“İlk ünite süratle tamamlanıyor”
İnşaat alanındaki çalışmalara değinen Zoteeva, “Akkuyu Nükleer Güç Santrali dünyanın en büyük nükleer santral inşaat alanıdır. Birinci blokta hem inşaat kısmında hem ekipmanın kurulumunda ana iş hacmini tamamladık. Reaktör binası ve tribün kısmının şu anki hali ve görünümü neyse, Akkuyu Nükleer Santrali çalışmaya ve elektrik üretmeye başladıktan sonra da çabucak hemen benzeri bir yapıya sahip olacaktır. Reaktör binasının yalnızca özel bir kubbeyle örtülmesi ve betonlanması gerekiyor. Bu süreç ise çok yakında, yani yıl sonundan evvel gerçekleşecek. Akabinde, devreye alma kademesi bizi bekliyor. Yakında açık reaktöre su verme sürecine başlayacağız. Bu nükleer santral inşaatının çok değerli bir basamağıdır. Kolay bir tabir ile santralin ana ekipmanını bağlayan boru çizgilerini denetim edeceğiz” tabirlerini kullandı.
Tüm dış şartlara karşın nükleer santral inşaatının takvime uygun formda ilerlediğine dikkat çeken Zoteeva, “Nükleer santral inşaat takvimine sıkı sıkıya bağlıyız ve Türk devletine, Türk halkına karşı tüm yükümlülüklerimizi yerine getiriyoruz. Birlikte el ele çalışıyoruz. Tesis şuanda yüzde 80’ininden fazlası Türk vatandaşı olmak üzere 25 binden fazla bireye istihdam sağlamaktadır. Rosatom, Türkiye’ye teknoloji transfer ediyor. İş birlikleri için devlet kurumlarının temsilcilerine çok teşekkür ederiz” formunda konuştu.
“Yakıt 2023 yılında sahada”
Gelecek yılın değerli bir tarih olduğunu vurgulayan Zoteeva, “Cumhuriyetin 100. yılını daima birlikte onurlu bir formda karşılayacağız. Türkiye’nin nükleer enerjiyi barışçıl gayeler çerçevesinde kullanan ülkeler kulübüne girmesi için elimizden geleni yapıyoruz. Tam da 2023 yılında, burada tarihi bir olay gerçekleşecek. Santralimizin birinci ünitesi için alana taze yakıt teslim edilecek” dedi.
Santralin ülkenin teknolojik gelişimine ve güç istikrarına katkı sağlayacağını belirten Zoteeva, nükleer güç santrallerinin petrol ve gaz fiyatlarındaki dalgalanmalardan bağımsız olarak öngörülebilir elektrik tarifeleri sağlayacağını söyledi. Akkuyu NGS’nin santralde ve öteki yan kesimlerde binlerce şahsa istihdam sağladığının altını çizen Zoteeva, bunun lokal sanayi için siparişler, hizmetlerde ve turizmde büyüme ve daha fazlası manasına geldiğini söz etti. Zoteeva, kelamlarını, “Mersin’ni ve Türkiye’nin ve tüm Doğu Akdeniz Bölgesinin önümüzdeki on yıllar boyunca istikrarlı ekonomik kalkınması garanti altına alınmıştır” halinde tamamladı.
“Çevreye hiçbir olumsuz tesiri olmayacak”
Programa katılan Akkuyu Nükleer A.Ş. İnşaat Müdür Yardımcısı Dmitry Romanets de Akkuyu NGS’nin birinci ünitesindeki inşaat ve montaj çalışmalarının tamamlanma kademesinde olduğuna işaret ederek, ünitelerde devam eden çalışmalara ait son durumu aktardı. Romanets, proje ile ilgili İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Mersin, Sinop, Konya, Erzurum üzere çok sayıda kentten iştirakçinin ‘akkuyugunu.com’ adresi üzerinden gönderdikleri soruları da yanıtladı.
“Akkuyu, dünyanın en inançlı santralidir”
Bir iştirakçinin, Akkuyu’nun çevreyi nasıl etkileyeceğine, deniz ekosistemi için rastgele bir risk oluşturup oluşturmayacağına ve santralin yakınında yetiştirilen tarım eserler ile tutulan balıkların inançlı tüketimine yönelik sorusu üzerine Romanets, “Akkuyu NGS’nin hiçbir olumsuz tesiri olmayacak. Akkuyu, dünyanın en inançlı santralidir. Çağdaş bir nükleer güç santralinin inşası sonucunda bölge kalkınmakta, ticari faaliyetler canlanmakta, yeni sakinler bölgeye çekilmekte ve lokal tarım eserlerine olan talebi artırarak tarım üreticileri için pazarı genişletmektedir” diye konuştu. Bu mevzuda Akkuyu NGS’nin referans santral olan Novovoronej NGS örneğini de veren Romanets, şunları kaydetti: “Bu santralin bulunduğu bölge, 50 yılı aşkın müddettir ağır tarım, et ve süt hayvancılığı ile kümes hayvancılığının yapıldığı bir yer olma özelliğini taşıyor. Nükleer santralin inşa edileceği bölge, etraf güvenliği açısından Türkiye’deki başka bölgelerden farklı olmayacaktır. Mersin’de üretilen eserler ise iç ve dış pazarlarda serbestçe satılabilecektir.”
“İstikrarlı ve öngörülebilir fiyat”
‘Akkuyu NGS tarafından üretilen elektriğin değerli olacağı yanlışsız mu?’ halinde gelen bir soruya da yatın veren Romanets, “Türkiye’de elektrik fiyatlarının 18-20 sente ulaştığı günümüzde, 12,35 cent istikrarlı ve öngörülebilir bir fiyattır. Dünyadaki uranyum maliyeti ve öteki güç kaynaklarının maliyeti ne olursa olsun, Akkuyu’da üretilen elektrik Türkiye’ye kilovat saat başına 12,35 sente mal olacaktır. Bu ülke için büyük bir avantajdır, zira ülke elektrik tüketen tüm kesimlerin gelişimini planlayabilir. Tüketiciler elektrik için garantili bir fiyata sahip olduklarını bileceklerdir” tabirlerini kullandı.
Kaymakamlardan değerlendirme
Gülnar, Silifke ve Aydıncık kaymakamları da ‘Açık Kapı’ aktifliğine görüntü iletilerle katılarak santral inşaatının bölgede oluşturduğu değişimi lisana getirdi. Gülnar Kaymakamı Musa Ayyıldız, projenin son 5 yıl içinde bölgeye büyük katkı sağladığını kaydederek, “Gülnar özelinde konuşmak gerekirse hem ekonomik manada hem de ticaret hacminin artması bölgeye olumlu manada son 5 yıl içerisinde büyük bir katkı sağlamıştır. Tekrar Gülnar bölgesinde bilhassa Büyükeceli Mahallemizde emekçi kamplarının artması hem o bölgede oturan sayısının artması hem de oradaki çalışan ve faaliyette bulunan esnaflarımıza ticaret manasında büyük bir katkı sağlamıştır” diye konuştu. Ayyıldız, şöyle devam etti; “Nükleer güç santralinde 4 reaktör binasının da etkin olmasıyla birlikte Türkiye’de şuanda üretilen tüketilen elektriğin yüzde 10’unu karşılayacağı bir projeden bahsediyoruz. Türkiye tüketiminin yüzde 10’unu karşılayacak bir projeye bakış açımızın olumlu olması tabi ki doğal bir süreç.“
Akkuyu NGS projesinde çalışan yabancı uzmanların yüklü olarak yaşadığı Silifke’nin Kaymakamı Abdullah Aslaner, bölgenin toplumsal, ekonomik, kültürel ve imar açısından çok değiştiğine dikkat çekerek, “Şu anda Akkuyu Nükleer Santrali’nde çalışan emekçiler oradaki çalışanların harcamaları, oradaki çalışanların konut, cümbüş, yeme talepleri üzerine büsbütün kurulmuş vaziyette. Hasebiyle hem toplumsal yapımız hem kültürel yapımız hem imar durumumuz hem inşaatımız hepsi değişmiş vaziyette” dedi. Projenin ulaşımdan yeme içmeye kadar her alanda çok büyük bir istihdam sağladığını işaret eden Aslaner, “Hem bu bizim ilçemizdeki ve bölgemizdeki insanlara istihdam sağladı hem de Türkiye’nin her tarafından beşerler ilçemize ve bölgemize gelerek istihdama katılmış durumdalar” formunda kıymetlendirme yaptı.
Aydıncık Kaymakamı Muhammet Kılıçaslan da ilçenin genel itibariyle geçim kaynağının ziraî faaliyetlere, seracılık faaliyetlerine dayandığını tabir ederek, seracılık faaliyetlerinin nüfusun artmasıyla birlikte günden güne artış gösterdiğinin altını çizdi. Kılıçaslan, ilçe nüfusunun nerdeyse yarısının gençlerden oluştuğuna işaret ederek, şöyle konuştu: “Özellikle gençlerin iş imkanı bulmasında Akkuyu Nükleer tesisi değerli bir güç. Nükleer güç tesisinin yapılmasıyla birlikte bölgedeki ulaşım ağının daha fazla gelişmesi, büyümesi gerçekleşmiş durumda. Birebir vakitte dışarıdan gelen nükleer güç tesisi ile birlikte hem dışarı vilayetlerimizden hem de yurt dışından gelen nüfusun ikameti açısından birçok bölgede yeni altyapı yatırımları yapıldı. Yeni binalar, yeni tesisler yapıldı. Bunlar da Akkuyu Nükleer Güç tesisinin hem ilçemize hem de bölgemize kattığı bedellerden kimileri.”
Türk mühendisler rehberliğinde alanda sanal gezi
Etkinlik çerçevesinde yapılan sanal çeşitte ise Rusya’da eğitim alarak Akkuyu Nükleer A.Ş’de çalışan NGS Güvenlik Kontrol Departmanı Baş Uzmanı Hasret Arslan ile Hidrolik Yapılar Ünitesi Pompa İstasyonu Operatörü Burak Pekşen misyon aldı. Türk mühendislerin birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü ünitedeki son gelişmeleri yerinde göstererek, verdikleri bilgilere nazaran projeye ait kıymetli başlıklar şöyle: “Birinci ünitenin ana sirkülasyon boru çizgisinin montaj sürecinin tamamlanması, 2022 yılının en değerli olaylarından biri kabul ediliyor. Bir sonraki değerli olay ise boş reaktöre su taşınması olacak. Ana sirkülasyon boru çizgisinin içinde 160 atmosfer basınç altında 330 santigrat dereceye kadar sıcaklıkta su sirkülasyonda olacak. Ana sirkülasyon boru çizgisinin içindeki su, deniz suyu ile muhakkak karışmıyor. Deniz suyu NGS’nin soğutma sistemlerinde kullanıldıktan sonra, neredeyse alındığı zamanki haliyle tekrar denize bırakılıyor. Birinci güç ünitesinin reaktör binasının kubbesi hazır halde reaktör binasının üstündeki en zirve noktaya yerleşmeyi bekliyor. 2022 yılının sonuna kadar reaktör binasının üstünü bu kubbe ile kapatılacak ve geriye yalnızca betonlama süreci kalacak. Birinci ünitede, reaktör binasının ana ekipmanları çabucak hemen hazır durumda. Reaktör binasının ana elemanları, reaktör binasının açık zirvesinden ‘Open Top’ teknolojisi kullanılarak yerleştiriliyor. Bu teknoloji Rusya, Japonya, Çin ve başka ülkelerdeki nükleer santrallerde kendisini kanıtlamış bir teknoloji olma özelliği taşıyor. Alanda taze nükleer yakıt depolama binası da tamamlanmak üzere. Yakıt, milletlerarası düzenleyicilerin tüm kontrollerinden geçtikten ve lisanslar alındıktan sonra birinci güç ünitesi çalıştırılmadan çabucak evvel bu depoya getirilecek. Akkuyu NGS’nde üretilecek dağıtım sınırlarının inşası devam ederken, Akkuyu-Mersin dağıtım çizgisinin inşası ise şimdiden tamamlanmış durumda.”
Açık Kapı aktifliğine Rusya’da Novovoronej-2 NGS’de staj yapan Akkuyu NGS’nin Elektrik Kısmı uzmanı Ahmet Yasin Öner, görüntü temas formülü ile katıldı. Stajının üç ayı aşkın bir müddettir devam ettiğini, etkin nükleer santrallerde eğitim ve stajın işletme işçisi için olağan bir uygulama olduğunu tabir eden Öner, “İşimizde kendimizi daima geliştiriyoruz. Aldığım eğitimden ve edindiğim deneyimden ötürü çok memnunum. Rus nükleer santralindeki yüksek güvenlik kültürüne dikkat çekmek isterim. Buradaki tüm üniteler saat üzere çalışıyor ve santralin çalışması titizlikle denetim ediliyor” dedi.
Proje çerçevesinde Moskova’da Ulusal Araştırma Nükleer Üniversitesi MEPhI’de nükleer güç alanında eğitim alan ve beşinci sınıfta okuyan Türk öğrencilerle de görüntü konferans görüşmesi yapıldı. Türk mühendis adayı Yusuf Furkan Tankal, Rusya’daki eğitime ait şunları söyledi: “MEPhI’de 60 ülkeden 1500 yabancı öğrenci eğitim görüyor. Burası dahil, tüm öğrenciler Rusya’nın farklı kentlerindeki 10 şubede okuyorlar. Çok güçlü bir öğretim üyesi takımı var. Elbette burada yalnız değiliz. Rusya’dan, Bangladeş, Mısır ve Macaristan üzere başka ülkelerden öğrenciler bize çok yardım ediyor.”
Açık Kapı aktifliği, Akkuyu NGS alanının Türk-Rus çalışanları tarafından seslendirilen ‘Hayat Bayram Olsa’ müziğinin görüntü klibi ve daha evvel Akkuyu NGS alanını ziyaret eden çocukların imgeleri ile sona erdi.